Een tijd geleden sprak ik met collega’s over de groeiende behoefte van anderen om alles te delen met vrienden en de rest van de wereld, via social media. Veel mensen begrijpen niet waar die behoefte vandaan komt en vinden het verschrikkelijk om er voortdurend mee geconfronteerd te worden. Zeker als het om negatieve dingen gaat. Ziekte, verdriet, dood, met social media komt het allemaal verdomde dichtbij. In mijn workshops komt ’t ook steeds aan bod; ‘Waarom zouden andere mensen het interessant vinden wat ik allemaal meemaak?’ en ‘Wat interesseert het mij nou dat Pietje P. zijn koffie graag zwart drinkt?’. Waarom delen we alles, maar dan ook alles via social media?
Hoe collega’s digitale vrienden worden.
Zojuist zag ik dit filmpje op de weblog van Nina. Een korte film van Joep van Osch, die het nut en de noodzaak van Facebook aan de kaak stelt. Waarom hebben mensen de neiging voortdurend te vertellen wat ze denken en meemaken? 
Is het niet raar om online ‘vrienden’ te worden met collega’s of mensen die je amper kent, om vervolgens een ongecensureerd kijkje te krijgen in hun persoonlijke leven? Misschien wel. Je hebt immers niet voor niets een schifting tussen echte vrienden en kennissen. Volgens onderzoek kan de mens ook maar 150 vriendschappen onderhouden (en dat zijn er nogal wat). Aan de andere kant kies je er als gebruiker van een sociaal medium natuurlijk zelf voor om te delen wat je kwijt wil. Tegen de negativo’s zou je kunnen beargumenteren: ‘Dit ben ik. Als je niet wil weten wat ik te zeggen heb, waarom kijk je dan?’.
Uniek zijn vs. bij de groep horen
En daarin schuilt volgens mij ook het antwoord op de vraag. Ten eerste zijn we nieuwsgierig. Waarom anders zijn er media en journalisten? Waarom anders lezen we kranten en volgen we studies? Bovendien hebben we de neiging om onszelf voortdurend met anderen te vergelijken. De sociale vergelijkingstheorie beweert dat mensen zichzelf vergelijken met de groep, om te kunnen overleven. Geluk en succes hangt af van de mate waarin we beter (af) zijn dan anderen. Een gevoel van status en zelfvertrouwen, hoe graag we ook beweren dat het niet zo is, hangt voor een groot deel af van hoe we onszelf beoordelen ten opzichte van anderen.
Daaruit ontstaat ook de behoefte om te roddelen. Is het gras bij de buren groener of juist bruiner? Zijn wij niet beter dan de ander? We zoeken voortdurend bevestiging. Bevestiging dat mensen ons interessant en leuk vinden (vrienden, followers) en dat we iets goed of leuks zeggen of doen (like, reply) of zelfs zo leuk dat ze het doorsturen naar hun vrienden (ReTweet of share). En waarom? Omdat we kuddedieren zijn en ergens bij willen horen. We hebben er een hekel aan om buitengesloten te worden. Daarom zijn we fan zijn van artiesten, voetbalclubs en trots op ons land. Tegelijk willen we uniek zijn, willen we uitblinken en ons talent laten zien. Logisch. In onze unieke eigenschappen schuilt immers de waarde voor de groep.
Een podium voor sociale behoeftes
Social media bieden een podium voor al deze menselijke behoeften. We kunnen ons verenigen in groepen, vergelijken met anderen, reageren, 
delen, uitblinken en excelleren, om hulp vragen, steun en bevestiging krijgen en ga zo maar door. Daarmee wil ik niet zeggen dat sociale media interactie in real life vervangen -integendeel- of dat iedereen massaal tegen zijn zin aan het Facebooken of Twitteren moet.
Nee. Maar stiekem wil je vast wel weten hoe de kinderen van je baas of de nieuwe vriendin van die knappe barman eruit zien. Stiekem roddel je vast wel met je partner, met vrienden of vriendinnen over die nieuwe collega en de nieuwe borsten van de buurvrouw. Gewoon, omdat je mens bent. Maar als je geen behoefte voelt om dat online te doen, met de tussenkomst van computers, telefoons, beeldschermen, kabels, bitjes en bitejes, dan zijn sociale media niets voor jou. No hard feelings.
Ben blij dat ik je geïnspireerd heb, want het is een goede blogpost geworden!
Interessante materie, ja. Op school (Universiteit van Tilburg) refereren we aan dit feit met de term ‘narrative turn’. Een fenomeen dat is komen overwaaien uit Amerika, waarin alles en iedereen de behoefte voelt om verhalen te vertellen en te consumeren. Dit fenomeen heeft bijgedragen aan het ontstaan van websites als myspace, facebook en twitter, waardoor de narrative turn alleen nog maar sterker en groter werd. Zover ik heb begrepen zijn wetenschappers het nog niet eens over het feit WAAROM deze ontwikkeling zich heeft voortgedaan. Ook kunnen ze nu nog niet inschatten wat de gevolgen zijn op lange termijn. Is dit een trend, een fase die voorbij gaat? Of is dit een nieuwe (aanvullende) manier van communiceren, die nooit meer zal verdwijnen?
@Imke dankjewel voor de aanvulling wbt terminologie. Ik denk dat deze manier van communiceren nooit meer zal verdwijnen. Jij?
Ja ik denk ook dat het een manier van communiceren is die nooit meer verdwijnt 🙂 Wel denk ik dat de structuur anders zal zijn over een aantal jaar. Je ziet nu dat er mensen zijn die van Social Media houden en over aanwezig zijn, terwijl sommige mensen er juist helemaal niets van moeten weten. Ik denk dat Social Media nog niet helemaal zijn plaats in persoonlijke maar ook zakelijke omgeving heeft gevonden, maar dat zal vanzelf wel op zn plaats gaan vallen de komende jaren. Je ziet bijvoorbeeld nu ook dat een bepaalde groep jongeren die misschien wel het meest aanwezig was op Hyves massaal hun profiel gaat verwijderen. Er ontstaat nu al een scheiding tussen een ‘hyvespubliek’ en een ‘facebookpubliek’. Ik denk dat dit verder gaat ontwikkelen; bepaalde soorten mensen (en bedrijven!) krijgen voorkeur voor een bepaald soort Social Media.
Ik moet bekennen dat de eerste minuten dat ik wakker word gelijk mijn telefoon erbij pak om te alle tweets te lezen die ik de afgelopen nacht heb gemist. Dat ik niet snel daarna mijn laptop aan doe om mijn dagelijkse blogs langs te gaan en een tussenstop bij Facebook te maken. Daarbij vind ik het moeilijk om mijn Hyves-profiel op te zeggen want stel je voor, je bent op zoek naar iemand? Of je wilt even kijken hoe het leven bij je ex ervoor staat?
Ik kan niet leven zonder Social Media. Gelukkig niet, het is daar veel te leuk voor!
@Claudia Ik ook niet. En gelukkig hoeft dat ook niet 🙂